Deskripsi Omah Joglo: Perangane, Jinise lan filosofine

Admin

Oktober 22, 2021 - (Diperbarui: September 21, 2024)

Kami akan membagikan deskripsi omah joglo dalam bahasa Jawa. Tanpa berlama-lama, silakan cermati artikel di bawah ini!

catatan:
Jika tidak paham Bahasa Jawa, silakan baca artikel ini dalam bahasa Indonesia pada link Deskripsi Omah Joglo dalam Bahasa Indonesia ini.

Mangerteni Omah Joglo: Perangane, Jinise lan filosofine

Padha karo suku-suku liyane ing Indonesia, wong Jawa uga nduweni omah adat. Omah adat mau jenenge omah joglo.

Ciri utama saka omah joglo yaiku nduwe saka guru. Saka guru yaiku cagak utawa tiyang utama sing jumlahe ana papat.

Papan kanggo mbangun omah joglo kudu jembar. Sebabe apa? Omah joglo kalebu omah sing ujude gedhe lan nduwe bagian sing akeh. Saengga butuh panggon sing amba banget.

Bahan bangunan omah joglo biasane ujud kayu. Kayu kasebut bisa awujud kayu jati, maoni, sonokeling, glugu, kayu nangka lan sapanunggalane. Amarga rega kayu iki kaetung larang, mula ora sembarang wong bisa lan gelem mbangun omah joglo.

Perangan utawa Bagian Omah Joglo

Omah joglo nduweni patang bagian yaiku pendhapa, pringgitan, dalem agung lan gandhok.

1. Pendhapa

Pendhapa iku bagian omah joglo sing mapan paling ngarep. Wangunan ora katutup gebyog (gedhek) alias dibukak byak. Fungsine pendhapa yaiku kanggo nampa tamu, rapat musyawarah warga lan bisa uga kanggo papan dolanan anak-anak.

2. Pringgitan

Manut saka jengene, pringgitan iku asale saka tembung ringgit sing artine wayang. Pringgitan nduweni teges yaiku bagian omah joglo sing biasa digunakake kanggo pagelaran wayang. Pringgitan iki mapan ana ing antarane pendhapa lan dalem ageng.
Jaman mbiyen, akeh sing padha seneng wayang. Mula, ing omah ana bagian kusus kanggo pagelaran wayang.

3. Omah dalem / omah njero /dalem agung utawa krobongan

Omah dalem iku minangka bagian utama saka omah joglo. Bagian iki banget privasine kanggo wong Jawa. Merga privasi, omah dalem katutup rapet utawa diwenehi gebyog. Supaya ana hawa sing mlebu, omah dalem diwenehi lawang lan jendela.
Fungsi utama saka omah dalem yaiku kanggo kumpul keluarga, nyimpen rajabrana (barang berharga) lan kanggo ngaso (turu, leren).
Omah dalem iki kaperang dadi telung bagian yaiku senthong tengah, senthong kiwa lan senthong tengen. Gunane senthong kiwa lan senthong tengen yaiku kanggo papan turu. Dene senthong tengah dadi ruang keluarga.
Ing upacara adat manten, senthong tengah diarani krobongan.

4. Omah gandhok

Omah gandhok iku bagian omah joglo sing awujud omah tambahan (dudu bagian inti). Biasane omah gandhok kanggo garasi, pawon, lan pakiwan (WC).
Pawon yaiku dhapur utawa papan kanggo masak. Disebut pawon amarga papan iki ngasilake awu (abu) sisa bakaran kayu. Dene Pakiwan yaiku perangan omah gandhok kanggo reresik, kaya ta adus, MCK, umbah-umbah lan sapanunggalane.

Saliyane perangan kasebut, ana perangan liyane yaiku:

Bagian njaba

Pagar yaiku bagian omah joglo paling pinggir sing winates karo dalan
Latar yaiku bagian ngarep omah (halaman)
Emper yaiku bagian ngarep omah sing isih kayoman genteng
Tritis yaiku bagian kiwa tengen omah

Bagian ngisor

Jobin yaiku lantai keramik
Jogan yaiku lantai sing awujud lemah (durung dikramik)
Umpak yaiku alas tiyang supaya ora ambles ing bumi

Bagian kerangka

Saka yaiku tiyang utawa cagak kanggo nyangga payon
Payon, empyak yaiku atap
Blandar yaiku panyangga payon sing mapan sandhuwure cagak
Cathok yaiku pucuke blandar sing disambung
Pangeret yaiku sing nggathukne blandar

Bagian atas

Empyak yaiku rangka payon sing isine reng lan usuk
Pencu yaiku pucuking payon
Talang yaiku panggon ilining banyu udan
Usuk yaiku panyangga reng
Reng yaiku panggon mapane genteng

Bagian panutup

Lawang yaiku pintu
Jendela/ candela yaiku jendela
Gedhek, gebyog yaiku dinding kayu, bisa awujud kayu jati, maoni, uga pring

Filosofi omah Joglo

Pendhapa yaiku perangan omah joglo tanpa tutup. Iki nuduhake yen wong Jawa iku siyaga lan siap nampa sapa lan apa wae sing bakal teka. Saliyane iku, uga nduweni teges wong Jawa tansah nengenke (mementingkan) kerukunan lan kekeluargaan.

Pendhapa iku nduweni fungsi minangka papan kanggo mbahas kadonyan kaya ta bisnis, gawean, dagangan lan sapanunggalane.

Pringgitan nduweni filosofi yen awake dhewe kudu tansah njaga warisan para leluhur ing bidang seni lan olah rasa. Saliane njaga awake dhewe kaajab uga bisa melu ngrembakake ringgit utawa ujud kasenian kasebut.

Dalem agung iku nduweni filosofi yen wong Jawa nduwe privasi. Tegese, saben wong nduwe rahasia sing cukup diweruhi keluargane dhewe lan ora perlu diumbar.

Saliyane iku, dalem agung uga nduweni pitutur yen ngibadahe manungsa iku cukup Gusti Allah sing ngerti. Dhewe minangka manungsa mung netepi dhawuh.

Omah gandhok nduweni fungsi kanggo masak, lan reresik. Yen dideleng saka fungsine, perangan iki nduweni filosofi yen awake dhewe kudu gemi setiti lan ngati-ati. Maksude yaiku manungsa kudu irit, ora boros, ora ngumbar aibe lan tansah ngati-ati nalikane tumindak.

Jinising omah Joglo

Omah joglo nduweni pirang-pirang jinis yaiku:

1. Joglo sinom

Omah joglo iku kaetung amba banget amarga cacahe saka/ cagak ana 36. Cagak utamane ana papat lan disebut saka guru. Bangunan iki minangka inovasi saka omah joglo sing nduweni teras keliling (diubengi teras)

2. Joglo Jompongan

Joglo iki kalebu jenis omah joglo dhasar utawa ora ana owah-owahan sing aeng. Sing mbedakake joglo iki karo omah joglo liyane yaiku cacahe pengeret sing ana 2.

3. Joglo Pangrawit